xarab

sif. <ər.>

1. Pis, yaman. <Kərbəlayı Cəfər:> . . İndi əsr çox xarabdı. Hanı indi elə bir Allah bəndəsi ki adamın əlini tutsun. . . C. M.. <Əvvəlinci kəndli:> Həkim birgünlük yolda olur; yollarımız xarab, azarlını nə arabada aparmaq olur, nə at ilə. . Ə. H.. // Bərbad, viran. Dərdi-qəmi göndər könül şəhrinə; Heç sultan mülkünü xarab istəməz. Q. Z..

2. Ağır, pis. Halı xarabdır. Xarab olmaq – 1) get-gedə pisləşmək, ağırlaşmaq, qorxulu bir vəziyyət almaq (xəstə haqqında). <Humay:> Ah, nə fəlakətli təsadüf. . . Zavallı xəstəliyindən büsbütün xarab olacaq. . H. Cavid; 2) sınmaq, dağılmaq, korlanmaq. <Ağakərim xan:> Vay sənin halına, hərgah bir səndəl, ya miz xarab ola. N. Vəzirov; 3) pisləşmək, pis cəhətə dəyişmək, korlanmaq. <Məşədi İbad:> Arvad ki döyülmədi, xarab olar. Ü. H.. <Əlləzoğlu:> Ə, biz, deyəsən, ərli-arvadlı lap xarab olmuşuq, ay Hənifə. İ. Hüseynov.

3. Əvvəlki keyfiyyətini, vəziyyətini dəyişmək, itirmək, yaramaz hala düşmək. Nə tez soldun, xarab oldun! Nədir sənin bu tutduğun; Vəfasızlıq yolu, bilməm! Sənin ömrün nə qədər kəm! Ə. C..

4. Bir sıra isimlərin yanına gətirilərək, ismin göstərdiyi mənada feil, yaxud müxtəlif ifadələr düzəldilir; məs.: qanını xarab etmək, ovqatını xarab etmək, ürəyi xarab olmaq, işlər xarabdır və s.